Các công dụng của cây xương sông

Xương sông (Blumea lanceolaria) là một cây nhỏ mọc hoang ở nhiều vùng nước ta. Người dân thường dùng nó trong chế biến thức ăn. Cây xương sông có tác dụng trừ tanh hôi, tiêu thũng, khu phong trừ thấp, thông kinh, hoạt lạc, kích thích tiêu hóa và chỉ thống. Với tác dụng đa dạng, dược liệu này được ứng dụng trong các bài thuốc chữa đầy bụng, viêm họng, cảm cúm, ho, sốt,…Vậy những công dụng và cách dùng cây thuốc này như thế nào?

1, Mô tả về cây

1.1, Đặc điểm nhận dạng

Cây thảo sống dai, cao khoảng 1m hay hơn. Lá hình ngọn giáo, gốc thuôn dài, chóp nhọn, mép có răng cưa; cuống lá có khi có tai ngắn. Cụm hoa hình đầu màu vàng nhạt, tập hợp 2-4 cái ở nách các lá bắc. Hoa màu vàng nhạt, mào lông màu trắng. Hoa cái ở xung quanh có tràng 3 răng; hoa lưỡng tính ở giữa có tràng 5 răng. Quả bế hình trụ, có 5 cạnh.

1.2, Các bộ phận được sử dụng

Lá cây xương sông được dùng để làm thực phẩm và làm thuốc. Có một số nơi dùng cả thân cây và rễ cây.

1.3, Phân bố

Loài của phân vùng Ấn Độ, Malaixia, mọc hoang ven đường quanh các làng và ven rừng. Cũng thường được trồng ở nhiều nơi làm rau gia vị. Ðể làm thuốc, thu hái lá bánh tẻ, dùng tươi hay phơi khô trong râm hoặc sấy nhẹ cho đến khô.

1.4, Thành phần hoá học

Lá xương sông Việt Nam chứa các 0.24% tinh dầu trong đó chứa methylthymol 94.96%, limonene 0.12% và p-cymene 3.28%. Lá Xương sông của Ấn độ chủ yếu là p-cymene.

2, Một số tác dụng trị bệnh của lá xương sông

2.1, Chữa viêm họng

Lấy 5 – 10 lá xương sông bánh tẻ, giấm ăn 20 – 30ml. Lá xương sông rửa sạch để ráo nước, giã giập rồi đem nhúng vào giấm để ngậm. Dùng từ 5 – 7 ngày bệnh sẽ tiến triển rõ rệt. Bài thuốc này có tác dụng tốt với các bệnh như viêm họng cấp, mạn tính; viêm amidan, viêm thanh quản bị mất tiếng…

2.2,  Chữa nôn trớ và ho có đờm ở trẻ em

Lấy 5 thìa cà phê mật ong và 2 – 3 lá xương sông. Đem lá xương sông rửa sạch, để ráo, thái nhỏ và cho vào chén. Thêm mật ong vào chén và đem hấp cách thủy khoảng 10 phút. Dùng nước uống nhiều lần trong ngày, người lớn bị ho có thể nhai có lá để nhanh giảm bệnh.

2.3,  Trị trẻ sốt cao, thở gấp và co giật

Lá xương sông 6g, lá hẹ 6g, hai thứ rửa sạch thái nhỏ bỏ vào chén con, đường trắng 1 thìa, mật ong 4 thìa. Đưa bát thuốc hấp vào nồi cơm khi chín mang ra để nguội, lấy nước thuốc trong bát cho trẻ uống 4 – 5 lần trong ngày

2.4, Trong vú có u cục đau nhức

Lá xương sông và lá đinh lăng mỗi thứ một nắm, giã nhỏ đắp tại chỗ, băng lại, đồng thời cho uống: Rễ xương sông 12g, nam tục đoạn 12g, kinh giới 12g, hoa hòe (sao vàng) 16g, củ đinh lăng 16g, trinh nữ 16g, cho các vị vào ấm đổ 3 bát nước, sắc còn 1,5 bát chia 2 lần uống trong ngày (uống khi thuốc còn ấm).

2.5, Chữa đau nhức răng

Rễ xương sông rửa sạch phơi khô 20g, hoàng liên 10g, hai thứ cho vào chai thủy tinh, đổ ngập rượu để ngâm. Khoảng 10 ngày là có thể dùng được, lấy bông chấm thuốc bôi vào nơi răng lợi đau nhức.

2.6, Chữa đầy bụng, khó tiêu

Dùng 30g lá xương sông, 30g tía tô, sinh khương 10g, hậu phác 10g, chỉ xác 10g, trần bì 10g, đem sắc với 3 bát nước, đun sôi trong 10 phút, sau đó rót ra bát uống dần.

2.7, Trị thấp khớp

Rửa sạch một nắm lá xương sông tươi, ngâm trong nước muối pha loãng 5-7 phút để diệt vi trùng, vi khuẩn. Giã nhuyễn lá xương sông rồi xào, bọc trong miếng vải mỏng và dùng chườm lên chỗ sưng đau khoảng 15-20 phút. Chú ý độ ấm nóng cho vừa phải để tránh bỏng rộp. Thực hiện 2 đến 3 lần mỗi ngày trong một tuần, các triệu chứng đau nhức do bệnh thấp khớp sẽ giảm.

3, Những điều cần lưu ý khi sử dụng lá xương sông làm thuốc

Lá xương sông có khả năng làm giảm các triệu chứng ở đường hô hấp như ho, nhiều đàm, viêm họng,… Xương sông tuy là cây thuốc quý, nhưng đã là dược liệu trị bệnh thì cần áp dụng đúng phương pháp vì nếu không có thể làm tình trạng bệnh trở nên nặng hơn… Tốt nhất người bệnh trước khi dùng cần gặp bác sĩ tư vấn cụ thể về liều lượng, cách dùng, thời gian điều trị… và nếu muốn dùng lá xương sông trong điều trị dài hạn cần tham vấn ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.